Bedrijfsartsen opleiden voor de toekomst betekent ook aan de slag in de praktijk!

Bijdrage Piet Kroon, bedrijfsarts en directeur Stichting Praktijkopleiding Arboprofessionals

Bedrijfsartsen opleiden voor de toekomst betekent ook aan de slag in de praktijk!
24–11–2020

“Het was hoog tijd om meer bedrijfsartsen op te gaan leiden, om het gevreesde toekomstbeeld van verminderde toegankelijkheid voor te zijn.”

In deze uitgave van VOZ Magazine wordt nadrukkelijk stilgestaan bij de druk op de zorg als gevolg van de Covid-19 crisis. In de verschillende bijdragen hebben we kunnen lezen dat chronisch zieken, zoals patiënten met MS, of mensen met kanker, een verminderde toegankelijkheid van de zorg hebben ervaren. Een vergelijkbare ontwikkeling, van verminderde toegankelijkheid, wordt in de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde echter al jaren ervaren. Dat is zorgelijk, want deze zorgdiscipline is van grote waarde voor werkgevers en hun medewerkers. Stichting Praktijkopleiding Arbo Professionals (SPAP) zet zich nu al jaren in voor het verbeteren van de toegankelijkheid van deze bijzondere zorg. In VOZ Magazine gaan wij in op de resultaten bereikt tot zover!

Door: Piet Kroon

Het aantal bedrijfsartsen in Nederland neemt de afgelopen jaren dramatisch af. Waren er in 2016 nog 1600 bedrijfsartsen, blijkens onderzoek1 van het Nivel uit 2016, zijn er in 2036 bij ongewijzigd beleid, nog slechts 600 bedrijfsartsen! Dat is zorgelijk, want de behoefte aan bedrijfsartsen blijft groot. Dat komt door vergrijzing van de beroepsbevolking, de behoefte en noodzaak, bij chronisch zieken en gehandicapten, om te blijven werken en tegelijkertijd de versoberde sociale zekerheid.

Vanwege de alsmaar toenemende vraag van arbodiensten naar bedrijfsartsen hebben de ‘Netherlands School of Public & Occupational Health’ (NSPOH) en het Instituut voor Klinische Arbeidsgeneeskunde Nederland (IKA Ned) het initiatief genomen om het tij te keren. Het was hoog tijd om meer bedrijfsartsen op te gaan leiden, om het gevreesde toekomstbeeld van verminderde toegankelijkheid voor te zijn. Maar opleiden voor de toekomst vergt ook een innovatieve visie op de wijze waarop artsen kunnen worden opgeleid: de kracht zit wat ons betreft in de praktijk!

De unieke opleidingsconstructie bij de SPAP

De NSPOH en IKA Ned hebben zoals gezegd de innovatieve opleiding ‘SPAP’ gezamenlijk ontwikkeld. Wanneer een arts via SPAP wordt opgeleid tot bedrijfsarts, dan kan hij of zij ook in een kleinere praktijk als bedrijfsarts in opleiding aan de slag. Als erkende opleidingsinstelling werkt SPAP daarom samen met arbodiensten en maatschappen (de partner-arbodiensten), immers daar vindt de toepassing van het vak plaats. Uiteraard moeten deze praktijken voldoen aan de kwaliteitseisen van de SPAP, die gebaseerd zijn op het Landelijk Opleidingsplan Bedrijfsarts van de NVAB en het bijbehorende Toetsboek.

De partners van de SPAP verzorgen het praktijkdeel van de opleiding, onder auspiciën van de SPAP, en de NSPOH in Utrecht verzorgt het theoretische deel.

Kritische succesfactoren

De volgende drie aspecten spelen een belangrijke rol zodat de SPAP een substantiële bijdrage kan leveren aan het in standhouden van het aantal benodigde bedrijfsartsen in Nederland:

  • Drager van de kosten
  • De risico’s voor de arbodiensten zijn beperkt
  • De bedrijfsarts in opleiding kan meteen werken.

Drager van de kosten

De regels voor het opleiden van bedrijfsartsen zijn de afgelopen jaren met recht strenger geworden. Daarom is het voor kleinere arbodiensten of zelfstandige bedrijfsartsen lastig om bedrijfsartsen op te leiden. Bovendien is opleiden niet goedkoop: naast de kosten voor het verkrijgen van een erkenning, bedragen de opleidingskosten per arts ruim €100.000,-. Voor een kleinere arbodienst is dat een forse investering.

Risicobeperking

Opleiden bij Stichting Praktijkopleiding Arbo Professionals (SPAP) beperkt daarentegen de verschillende risico’s die gepaard gaan met opleiden en werken. In de bijzondere opzet van deze praktijkopleiding neemt SPAP namelijk de kosten voor haar rekening.

Bedrijfsarts in opleiding als zelfstandige

De SPAP biedt daarbij de mogelijkheid aan de arts om als zelfstandige aan de slag te gaan. Het blijkt dat deze optie zeer aantrekkelijk is voor huisartsen en medisch specialisten, die de overstap naar het bedrijfsartsen vak willen maken.

De voordelen van de SPAP voor een arbodienst of maatschap

Een groot voordeel voor de inlenende partij, is het feit dat de supervisie en begeleiding beperkt kunnen blijven. Waarom? Voor het werken als bedrijfsarts is vakinhoudelijke kennis natuurlijk belangrijk. Daarnaast heeft de arts een rol als bemiddelaar tussen werkgever en werknemer en is de arts vaak de regisseur van het reïntegratie traject van een zieke medewerker. Die laatste twee rollen vragen om de nodige ervaring, zowel spreekkamerervaring als levenservaring. De meeste artsen bij de SPAP hebben een verleden als huisarts of medisch specialist en brengen deze ervaring dus mee.

De arbodiensten die meedoen verschillen van elkaar, ook wat betreft het opleiden van artsen. Er zijn partners waarbij de praktijkopleiding voor het grootste deel in handen is van de SPAP, en er zijn partners die zelf over een opleider beschikken en over een opleidingsinfrastructuur. Dus inhuren van een SPAP arts is altijd een oplossing op maat. Voorwaarde om partner te worden is dat de dienstverlening kwalitatief goed is. De SPAP werkt alleen samen met arbodiensten, die kwalitatief hoogwaardig werk willen leveren. Arbodiensten die geen bemoeienis willen met opleiden, kunnen ook artsen inhuren bij de SPAP. De huisartsen en specialisten, die zich willen omscholen, dienen namelijk eerst een jaar ervaring op te doen in de arbopraktijk.

Goed voorbereid aan de slag

Huisartsen en specialisten dienen zoals gezegd eerst een jaar te werken alvorens ze aan de opleiding tot bedrijfsarts kunnen beginnen. Dat is natuurlijk vreemd: eerst autorijden en dan rijles. Daarom biedt de SPAP in dit ‘arbojaar’ intensieve trainingen in kleine groepjes, van in totaal negen dagen. En begeleiding door ervaren bedrijfsartsen via de SPAP. Deze trainingen geeft de SPAP sinds 2019 en die worden zeer positief gewaardeerd door de deelnemers.

Huisartsen en medisch specialisten hoeven niet vier jaar in opleiding. Na het arbojaar volstaat een opleiding van twee jaar, in plaats van vier jaar. In de huidige situatie schuiven deze artsen in opleiding aan bij de reguliere vierjarige opleiding. Dat is niet ideaal. Want niet alleen is de doorlooptijd langer, ook hebben deze artsen een andere achtergrond en ervaring, en dus ook een andere leerbehoefte. NSPOH en SPAP hebben voor deze artsen in opleiding een opleiding op maat ontwikkeld, die in april 2021 van start gaat.

Opleider en detacheerder: de toekomst

De SPAP is nu bijna twee jaar actief. Er zijn meer dan 30 artsen aan het werk, en er zijn bijna 20 arbodiensten partner geworden. Een succesvolle vliegende start. Des te belangrijker is het dat we onze activiteiten verbeteren en uitbreiden.

Voor arbodiensten en maatschappen is de SPAP op de eerste plaats een leverancier die ervaren artsen levert, die snel ingezet kunnen worden. Verder zorgt de SPAP op de achtergrond voor training en begeleiding van deze artsen. De komende tijd besteden we aandacht aan de kwaliteit van het proces en van de begeleiding van de artsen, de opleiders en de partner-arbodiensten.

Om het voor arbodiensten nog gemakkelijker te maken, heeft de SPAP een ‘detacheringsapp’ ontwikkeld. Hiermee krijgen de partners de beschikking over een app, om snel een arts te kunnen selecteren en flexibel in te zetten. Voor een dagdeel, een tijdelijke periode, of voor onbepaalde tijd. Denk bijvoorbeeld aan de vakanties, of aan vervangen bij zwangerschap of ziekte.

Arbodiensten die hun rol als opleider kwalitatief hoogwaardig willen invullen, vinden bij de SPAP de nodige ondersteuning. Zo verzorgen wij samen met de NSPOH de opleiding tot praktijkopleider en bieden ondersteuning en intervisie aan de opleiders en kan de partner arbodienst bij vragen of problemen altijd een beroep doen op ons.

De SPAP is nauw verbonden aan IKA Holding BV. Via de SPAP is het mogelijk om ook voor andere diensten een beroep te doen op IKA Holding. Zo is er secretariële ondersteuning beschikbaar, kan er gebruik gemaakt worden van een klachtenregeling en er is hulp beschikbaar om te ondersteunen bij bewerkstelligen van AVG compliance.

Conclusie, de cijfers bewijzen het, de SPAP is een zeer welkome aanvulling wat betreft het opleiden en detacheren van artsen. Vooral waar het om ervaren artsen gaat, die allen specifieke deskundigheid meebrengen. Topdokters!

LITERATUURLIJST

  • Nivel. Capaciteitsplan 2016; Deelrapport 4. Utrecht: Capaciteitsorgaan; 2016.
  • NVAB. Landelijk opleidingsplan Bedrijfsarts. Utrecht: NVAB; 2017 Beschikbaar via: https://nvab-online.nl/opleiding/landelijk-opleidingsplan
Alliantie Nederland Rookvrij!
Oude Gracht Groep
IKA Ned
Stichting Kwalificatie & Curriculum Autoriteit
VERA Health and Education
De Rookvrije Generatie